Martigny

Miasto (nieco ponad 17 tys. mieszkańców) w południowo-zachodniej Szwajcarii, we francuskojęzycznej części kantonu Valais, położone na wysokości 471 m n.p.m., ok. 30 km na południowy zachód od Sionu , stolicy kantonu, ok. 42 km do Montreux nad Jeziorem Genewskim (➤ mapka)(➤ mapka). Drugie (po Sionie) największe miasto kantonu, stolica dystryktu. Martigny jest ważnym kolejowym i drogowym węzłem komunikacyjnym. Za główne atrakcje turystyczne miasta uchodzą zachowane pozostałości z czasów rzymskich oraz interesujące muzea (z których najbardziej znanym jest Fondation Pierre Gianadda); istotne znaczenie ma też położenie w pobliżu ważnych przełęczy drogowych tuż przy granicach z Włochami i z Francją oraz popularnych terenów narciarskich.

Martigny leży w miejscu pozwalającym kontrolować strategicznie ważne przejście transalpejskie w starożytności zwane Mons Poeninus, dziś znane jako Wielka Przełęcz św. Bernarda. W czasach przedrzymskich istniała tu osada galijska, zwana Octodurus albo Octodurum (skąd pochodzi używana dziś niekiedy francuska nazwa miasta - Octodure), później, w I wieku p.n.e., zdobyta przez Rzymian i włączona, wraz z całą prowincją, do Cesarstwa Rzymskiego.

W IV wieku miasto stało się siedzibą biskupstwa (najstarszego na terenach stanowiących dzisiejszą Szwajcarię), później, w VI wieku, przeniesionego do Sionu. W Średniowieczu patronem miasta stał się św. Marcin z Tours - stąd dzisiejsza nazwa (a także nazwa niemiecka - Martinach), występująca w dokumentach z XI (w zlatynizowanej formie Martiniacum) i XII wieku.

W połowie XIV wieku Martigny znalazło się w rękach dynastii sabaudzkiej. Później, zachowując w pewnych okresach ograniczoną autonomię, w innych ją tracąc, pozostawało przez stulecia w strefie wpływów biskupów Sionu. Na przełomie XVIII i XIX wieku Martigny stało się częścią marionetkowego państwa utworzonego przez Napoleona, początkowo formalnie niepodległego, później, w 1810 roku, włączonego na kilka lat do Francji. W 1815 roku cały region Valais stał się kantonem Konfederacji Szwajcarskiej.


Martigny, będace ważnym węzłem kolejowym (zatrzymują się tu w szczególności szybkie pociągi linii prowadzącej przez przełęcz Simplon do Domodossoli we Włoszech) i drogowym, położonym u stóp Alp, w pobliżu ujścia rzeki Dranse do Rodanu (w miejscu, gdzie Rodan płynący na południowy zachód skręca pod kątem 90 stopni na północny zachód, kierując się w stronę Jeziora Genewskiego), zaledwie ok. 25 km od granicy szwajcarsko-francuskiej i ok. 45 km od granicy szwajcarsko-włoskiej, może być doskonałą bazą wypadową do zwiedzania Valais, a także sąsiadujących z tym kantonem regionów Francji i Włoch - w tym włoskiej Doliny Aosty oraz francuskiego regionu Chamonix-Mont-Blanc; w zimie szczególną atrakcją może być bliskość dwóch słynnych regionów narciarskich - szwajcarskiego regionu "Les 4 Vallées" oraz szwajcarsko-francuskiego regionu "Portes du Soleil".

Droga przez Col de la Forclaz (po szwajcarskiej stronie granicy) i Col des Montets (po francuskiej stronie) prowadzi z Martigny do Chamonix-Mont-Blanc we Francji, a droga 21 (E27) przez Wielką Przełęcz św. Bernarda (która sama w sobie jest atrakcją turystyczną) do Aosty we Włoszech. W miejscu oznaczonym markerem od drogi 21 odgałęzia się droga prowadząca do Verbier , jednego z pięciu głównych ośrodków regionu narciarskiego "4 vallées" (pozostałe to La Tzoumaz , Nendaz , Veysonnaz i Thyon ). Z kolei przez Monthey można dostać się do szwjacarskich miejscowości zaliczanych do regionu "Portes du Soleil" (m.in. Val d'Illiez , Champéry czy Morgins ), a przez przełęcz Pas de Morgins - do francuskich miejscowości tego regionu (m.in. Châtel , Chapelle d'Abondance , Abondance , Avoriaz , Morzine czy Les Gets ).


Centrum Martigny - to okolice Place Centrale , ratusza i kościoła parafialnego Notre-Dame de la Visitation . W centrum, przy Avenue de la Gare, pod numerem 6) znajduje się też zaznaczone markerem interesujące muzeum geologiczne (Musée des Sciences de la Terre).

Za najważniejszą jednak atrakcję Martigny uważane są zachowane pozostałości z czasów rzymskich, w tym odrestaurowany w 1978 roku amfiteatr (w którym co roku jesienią odbywają się tradycyjne w regionie walki krów rasy Hérens - combats de reines), wykopaliska udostępnione publiczności przy tzw. ścieżce archeologicznej (La promenade archéologique ), a także historyczne muzeum galo-rzymskie w Fondation Pierre Gianadda , muzeum, w którym poza wspomnianą częścią historyczną, mieści się muzeum motoryzacji oraz galeria sztuki organizująca wystawy czasowe (zazwyczaj trzy wystawy rocznie).

Warto wiedzieć, że niedaleko amfiteatru rzymskiego i terenów Fondation Pierre Gianadda, przy ulicy Rue du Levant pod numerem 34, w miejscu oznaczonym markerem mieści się Musée et chiens du Saint-Bernard - muzeum poświęcone historii Wielkiej Przełęczy św. Bernarda i psom bernardynom.

Za ważne zabytki w Martigny uchodzą też: Château de la Bâtiaz , pozostałości pochodzącej z XIII wieku twierdzy zbudowanej na polecenie ówczesnego biskupa Sionu oraz stojąca u podnóża wzgórza kaplica - Chapelle Notre-Dame-de-Compassion .

• Warto pamiętać, że Martigny jest stacją początkową dwóch słynnych turystycznych kolei wąskotorowych: jedną jest tzw. Mont Blanc Express prowadzący do granicy z Francją i dalej do Chamonix, drugą - tzw. Saint-Bernard Express do Orsières (marker na pierwszej mapce zamieszczonej na tej stronie), skąd autobusem można dojechać do schroniska na Wielkiej Przełęczy św. Bernarda.
• Będac w Martigny warto pamiętać o kilku interesujących atrakcjach przyrodniczych w pobliżu miasta: przełomach rzek Trient (Gorges de Trient , ze słynnym wysokim na 187 m mostem zwanym Pont du Gueuroz) oraz Durnand (Gorges du Durnand ), a także tzw. labiryncie Evionnaz (Labyrinthe d’Evionnaz ), uważanym za największy na świecie labirynt utworzony z 18 tys. drzewek tui.