Champéry

Miejscowość (niecałe 1300 mieszkańców) w Szwajcarii, położona w dystrykcie Monthey, we francuskojęzycznej części kantonu Valais / Wallis, 64 km na zachód od Sionu , stolicy kantonu, 39 km od Martigny , 14 km od Monthey , stolicy dystryktu. Champéry leży u stóp masywu Dents du Midi (3257 m), 5 km od granicy z Francją. Jest jedną z najstarszych miejscowości turystycznych w Szwajcarii, znaną już w połowie XIX wieku. Od 1969 roku Champéry należy do tzw. Portes du Soleil - słynnego regionu narciarskiego, obejmującego dwanaście miejscowości w Szwajcarii i we Francji. W lecie może być dobrą bazą wypadową dla turystyki pieszej i rowerowej. Dojazd od zjazdu 18 na autostradzie 9 przez Troistorrents i Val-d'Illiez (➤ mapka)(➤ mapka).

Pierwsze wzmianki o Champéry pochodzą z 1286 roku. Dolina Val d'Illiez była oczywiście zamieszkała znacznie wcześniej, lecz położone tu miejscowości przez stulecia nie miały większego znaczenia i nie były szerzej znane. Dopiero w 1725 zbudowano w Champéry pierwszy kościół, który jednak się nie zachował - zachowała się natomiast wzniesiona w tym samym czasie dzwonnica, widoczna z wielu punktów miejscowości. W 1784 roku urodzony w Champéry ksiądz (wówczas wikary parafii Val-d'Illiez) Jean-Maurice Clément (1736-1810) dokonał pierwszego wejścia na najwyższy wierzchołek Dents du Midi, zwany dziś La Haute Cime (3257 m n.p.m.). W 1839 roku Champéry, wcześniej należące do Val-d'Illiez, stało się samodzielną miejscowością, a w połowie XIX wieku pojawili się tu pierwsi turyści.


Za symboliczny początek turystyki w Champéry uważa się powstanie w 1857 roku pierwszego przeznaczonego dla turystów, dziś już nieistniejącego (został rozebrany w w 1946 roku) hotelu Hôtel-Pension de la Dent du Midi (nazwa "Dent du Midi" odnosiła się wówczas do najwyższego wierzchołka masywu Dents du Midi, dziś znanego jako La Haute Cime). Wkrótce potem powstał Hôtel de la Croix Fédérale (później przebudowany i funkcjonujący do dzisiaj jako Hôtel Suisse - na zdjęciu obok), a potem, w ostatnich dwóch dekadach XIX wieku i na początku XX wieku, kolejne - Hôtel des Alpes, Hôtel National, Hôtel Berra, Hôtel de Champéry, Hôtel du Nord, Pension Beau Séjour (dziś Hôtel de la Paix), i inne. Powstały korty tenisowe i lodowisko. W 1908 uruchomiono linię kolejową ułatwiającą dostęp do Champéry niezależnie od pory roku. Dzisiaj ta wąskotorowa linia kolejowa, zwana AOMC (Aigle-Ollon-Monthey-Champéry), jest wciąż używana jako środek dojazdu do Champéry, chociaż dla wielu osób spędzających wakacje w regionie pełni chyba raczej rolę atrakcji turystycznej (piękne alpejskie widoki z okna niezbyt szybko jadącej kolejki).


Drugi okres szybkiego rozwoju miejscowości jako ośrodka turystycznego nastąpił w drugiej połowie XX wieku, głównie dzięki budowie nowoczesnej infrastruktury narciarskiej i dzięki udziałowi Champéry w uruchomieniu wielkiego, szwajcarsko-francuskiego regionu narciarskiego Portes du Soleil, należącego do czołówki alpejskich terenów narciarskich, obok szwajcarskiej "domaine skiable" zwanej "4 vallées" czy rejonu Chamonix lub francuskich "Les Trois Vallées" w masywie Vanoise. Równocześnie powstawały nowe hotele i baza gastronomiczna, linia AOMC została przedłużona tak, by dowozić turystów do dolnej stacji nowej kolei gondolowej, rozbudowana też została sieć szlaków dla miłośników turystyki pieszej i kolarstwa górskiego. W 2005 roku zaczął działać nowoczesny ośrodek sportowy (Le Palladium - Centre National de Sports de Glace), mieszczący hotel z salami konferencyjnymi, centrum fitness, baseny, lodowisko, korty tenisowe, boiska do curlingu, krytą ścianę wspinaczkową, itp.

Champéry leży na wysokości 1050 m n.p.m., w dolinie Val d'Illiez, u stóp masywu Dents du Midi. Niezależnie od wspaniałego alpejskiego otoczenia, Champéry jako miejscowość - w odróżnieniu od niektórych innych miejscowości w regionie - przyciąga turystów zachowanym wyglądem i klimatem typowo szwajcarskiej miejscowości alpejskiej, z tradycyjną architekturą, tradycyjnymi sposobami życia i zawodami (działa tu np. jedna z ostatnich w Szwajcarii tradycyjna wytwórnia dzwonów, działa także kilku producentów tradycyjnych gontów drewnianych stosowanych w regionie do krycia dachów i fasad budynków), sklepami oferującymi najrozmaitsze autentyczne wyroby miejscowego rzemiosła artystycznego, a także - bogatą ofertą kulinarną.

Główna ulica Champéry, rue du Village , biegnie mniej więcej równolegle do szosy, którą przyjeżdża się z Val-d'Illiez . Od głównego ronda w centrum Val-d'Illiez do wjazdu do Champéry szosa ta nazywa się Route de Champéry. Pierwszy (licząc od północnego wschodu) jej odcinek w Champéry nazywa się Route de la Vallée, następny - Route de la Fin (na tym odcinku droga przebiega w pobliżu ośrodka sportowego Palladium , dworca kolei AOMC i dolnej stacji kolei gondolowej na Planachaux), a kolejny, właściwie wyprowadzający już poza miejscowość i doprowadzający do kampingu (z dużym parkingiem) zwanego Grand Paradis (na mapce zamieszczonej niżej) - Route du Grand-Paradis. W pobliżu kampingu jest dolna stacja innego wyciągu; tu zaczyna się też wiele szlaków turystycznych pieszych i rowerowych. Markerem oznaczony jest stojący w centrum (przy rue du Village) kościół Saint-Théodule, konsekrowany w 1966 roku, zbudowany w pobliżu zachowanej dzwonnicy starego kościoła z 1725 roku.


W lecie króluje w rejonie Champéry turystyka piesza (ponad 800 km tras); ale oferta turystyczna obejmuje też turystykę rowerową (ok. 300 km znakowanych tras o różnym stopniu trudności), jazdę konną, canyoning, wszystko, co oferuje ośrodek Palladium, a także różnego rodzaju wycieczki zorganizowane z przewodnikiem (w tym np. zwiedzanie ferm alpejskich, gdzie można przyjrzeć się procesowi tradycyjnego wytwarzania serów) i imprezy folklorystyczne.

• Dla części turystów (ale tylko dobrze przygotowanych) najbardziej interesujące może być wejście na najwyższy wierzchołek Dents du Midi, La Haute Cime . Najłatwiejsza droga prowadzi od strony południowej. Z parkingu przy kampingu Grand Paradis trzeba iść przez halę Bonavau (1550 m), przełęcz Pas d'Encel (1798 m), schronisko Susanfe (la cabane de Susanfe, 2102 m, z możliwością noclegu) i Przełęcz Susanfe (2494 m).
• Równie interesująca może być paro- lub kilkudniowa wycieczka wokół całego masywu Dents du Midi, legendarnym, pierwszym w Valais znakowanym szlakiem turystycznym, znanym jako Tour des Dents du Midi. Długość szlaku wynosi 42,5 km, łączna deniwelacja (wejścia i zejścia) 6000 m (co w sumie, jak się szacuje, odpowiada trasie od długości około 80 km lub 18 godzinom marszu); więcej informacji, zob. Dents du Midi.
• Kamping Grand Paradis jest też najlepszym punktem wyjścia do wycieczek w stronę punktu oznaczonego markerem , gdzie można spróbować swych sił na tzw. Via Ferrata de Tière (długość trasy 460 m, deniwelacja 125 m, początek drogi na wysokości 900 m n.p.m. Między kampingiem a ferratą warto przejść 600-metrową ścieżkę turystyczną zwaną Galerie Défago (zbudowaną już w 1864 roku), z pięknymi widokami na Champéry.
• Markerem jest z kolei oznaczone położone na wysokości ok. 1500 m n.p.m. plateau (plateau de Barme), gdzie jedną z atrakcji jest kilkudziesięciometrowe wapienne urwisko z wyznaczonymi drogami wspinaczkowymi o różnym stopniu trudności; w sezonie między Barme a Champéry działa komunikacja publiczna.

W zimie Champéry jest przede wszystkim ośrodkiem narciarskim. W samym rejonie Champéry i sąsiedniej stacji narciarskiej, Les Crosets , (jednej z dwu, obok Champoussin , stacji należących do Val-d'Illiez ), gdzie można się łatwo dostać przez Planachaux i Marcheuson , narciarze mają do dyspozycji prawie 60 km tras i prawie 20 wyciągów. Z Les Crosets wyciągiem, którego dolna stacja jest oznaczona markerem , można wyjechać w pobliże szczytu Pointe des Mossettes , skąd kolejne wyciągi otwierają drogę do francuskiej części regionu Portes du Soleil, oferującego łącznie - w Szwajcarii i we Francji - około 650 km tras narciarskich i prawie 200 wyciągów różnego typu (część tych wyciągów działa również w lecie, dzięki czemu cały region jest dostępny dla osób spędzających urlop w którejkolwiek miejscowości, w Szwajcarii lub we Francji, przez cały rok).

Szczególną atrakcją dla zaawansowanych narciarzy w pobliżu Champéry jest trasa, której początek znajduje się w pobliżu przełęczy Pas de Chavanette, oznaczonej markerem , zwana "Mur Suisse", "Swiss Wall" lub "Chavanette". Ta słynna, bardzo stroma i uchodząca za skrajnie trudną trasa (długość 1000 m, deniwelacja prawie 400 m, liczne odcinki o nachyleniu przekraczającym 50%, gigantyczne muldy), klasyfikowana jako jako "pomarańczowa" (poza klasyczną skalą od najłatwiejszych tras "zielonych" do najtrudniejszych, "czarnych").

• Warto wiedzieć, że Champéry jest ważnym międzynarodowym ośrodkiem curlingu (w 2010 roku odbyła się tu część zawodów mistrzostw Europy w tym sporcie), a także międzynarodowym ośrodkiem kolarstwa górskiego - w 2011 roku odbyły się tu 22. mistrzostwa świata w kolarstwie górskim, a regularnie odbywają się w Champéry zawody Pucharu Świata.