Jezioro Genewskie / Lac Léman

Jezioro Genewskie (fr. Lac Léman, Le Léman, Lac de Genève, ang. Lake Geneva, niem. Genfersee, Genfer See, wł. Lago Lemano, Lago di Ginevra) - to duże i głębokie jezioro polodowcowe położone na wysokości 372 m n.p.m., po północnej stronie Alp, w obniżeniu między Alpami i Jurą (➤ mapka)(➤ mapka). Większa część jeziora, cały jego północny brzeg i część południowego należy do francuskojęzycznej Szwajcarii (kantony, licząc od zachodu, Genewa, Vaud i Valais), mniejsza część jeziora i część południowego brzegu - do Francji (departament Haute-Savoie). Jezioro Genewskie ma powierzchnię ponad 580 km² i jest największym jeziorem w Europie Zachodniej; jego średnia głębokość wynosi 154 m, a maksymalna - 310 m. Największymi miastami nad Jeziorem Genewskim są: położone na jego południowo-zachodnim krańcu Genewa i Lozanna w Szwajcarii oraz Thonon-les-Bains we Francji.

Jezioro ma kształt położonego mniej więcej równoleżnikowo półksiężyca (według innych - croissanta). Linia brzegowa wynosi nieco ponad 200 km. Wzdłuż północnego brzegu biegnie droga 9 (a nieco dalej od wybrzeża, mniej więcej równolegle - autostrada 1 do skrzyżowania autostrad w Villars-Sainte-Croix, a potem autostrada 9); z Genewy do Villeneuve , miejscowości położonej na wschodnim krańcu jeziora, jest 102 km, jeśli się jedzie autostradami, lub 91 km, jeśli jedzie się drogą 9. Chcąc wrócić do Genewy południowym brzegiem jeziora, trzeba najpierw z Villeneuve, po przejechaniu na lewy brzeg Rodanu, dostać się do Le Bouveret , a następnie, drogą 21 do leżącej na granicy szwajcarsko-francuskiej miejscowości Saint-Gingolph , skąd droga D1005 prowadzi do Genewy (z Saint-Gingolph 62 km) przez Évian-les-Bains i Thonon-les-Bains ; jeśli chce się zobaczyć także Yvoire , trzeba w miejscowości Sciez zjechać z drogi D1005 na drogę D25.

Wyróżnia się zazwyczaj dwie główne części Jeziora Genewskiego. Le Petit Lac - to jego zachodnia część (mniej więcej do linii łączącej Yvoire i Nyon na północnym brzegu), zajmująca ok. 15% powierzchni, zaś le Grand Lac - to znacznie większa część wschodnia. Jezioro Genewskie zasilają wody kilkuset większych i mniejszych rzek. Największą jest Rodan [Rhône], mający swe źródła na wysokości 2209 m m n.p.m. w lodowcu znanym jako Glacier du Rhône (niem. Rhonegletscher lub Rottengletscher) położonym w Alpach Urneńskich, na wschodnich krańcach kantonu Valais (innymi większymi rzekami wpadającymi do Jeziora Genewskiego są m.in. La Dranse, L'Aubonne, La Morges, La Venoge, La Vuachère, i La Veveyse). Rodan wpada do Jeziora Genewskiego między Villeneuve i Le Bouveret, a wypływa w Genewie, wyprowadzając z jeziora średnio 250 m³ wody na sekundę. W Genewie do Rodanu wpada inna duża rzeka, Arve, mająca swe źródła we Francji, w masywie Mont-Blanc; od połączenia tych dwu rzek do ujścia Rodanu do Morza Śródziemnego jest jeszcze ponad 500 km.

Na Jeziorze Genewskim panuje intensywny ruch statków pasażerskich i handlowych; uprawia się tu też żeglarstwo i inne sporty wodne. Wzgórza otaczające Jezioro Genewskie od północy słyną z produkcji wina; region winiarski na zachód od Lozanny nosi nazwę La Côte, region położony na wschód od tego miasta - Lavaux


Cały region Jeziora Genewskiego funkcjonuje od dawna jako region turystyczny. Po szwajcarskiej stronie jeziora najczęściej odwiedzane są Genewa i Lozanna oraz miejscowości położone na tzw. Riwierze Szwajcarskiej (Riviera vaudoise) - leżącym w kantonie Vaud odcinku wybrzeża mniej więcej między miejscowością Corseaux (sąsiadującą z Vevey od północnego zachodu) a Villeneuve - odwiedzanej od XIX wieku najpierw przez przedstawicieli europejskiej arystokracji i elit finansowych, a także przez intelektualistów, pisarzy i artystów, później też w w coraz większym stopniu przez "zwykłych" turystów ("zwykłych", ale dysponujących odpowiednimi środkami finansowymi, ponieważ hotele i restauracje nie należą tu do najtańszych). Do najważniejszych atrakcji należą tu słynne kurorty Vevey i Montreux (z legendarnie pięknymi widokami Jeziora Genewskiego i Alp roztaczającymi się z długiej nadbrzeżnej promenady), a także doskonale zachowany średniowieczny zamek Chillon [Château de Chillon], pierwotnie siedziba książąt sabaudzkich, dziś jeden z najczęściej odwiedzanych zabytków Szwajcarii. Po południowej stronie jeziora najbardziej znane są uzdrowisko Évian-les-Bains (słynące z wody mineralnej Évian oraz kasyna) i Thonon-les-Bains, dawna stolica Sabaudi, ale też Yvoire, jedna z najpiękniejszych miejscowości francuskiego regionu Chablais, położona zaledwie 27 km od Genewy.



Genewa (fr. Genève, ang. Geneva, niem. Genf, wł. Ginevra) - to miasto położone w pobliżu granicy z Francją, w miejscu, gdzie Rodan wypływa z Jeziora Genewskiego, 158 km na południowy zachód od Berna i 148 km na północny wschód od Lyonu we Francji. Genewa jest drugim (po Zurychu) szwajcarskim miastem pod względem liczby ludności: mieszka tu prawie 200 tys. osób, zaś cały obszar miejski, obejmujący również część Francji, liczy ok. 1250 tys. mieszkańców. Miasto jest stolicą francuskojęzycznego kantonu Genewa i najważniejszym miastem całej Romandii - francuskojęzycznej części Szwajcarii. Genewa jest jednym z najbardziej kosmopolitycznych miast w Europie i na świecie, siedzibą wielu ważnych organizacji międzynarodowych (w tym agencji ONZ i Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża), miejscem, gdzie od lat prowadzone są kluczowe negocjacje międzynarodowe, wielkim centrum finansowym (w Szwajcarii drugim po Zurychu), a także ważnym światowym węzłem komunikacyjnym. Genewa, słynąca z pięknego położenia nad Jeziorem Genewskim, bliskości Alp (zaledwie ok. 80 km od Chamonix-Mont-Blanc), licznych zabytków sakralnych i świeckich, wspaniałych muzeów i bogatej oferty kulturalnej, słynnych na cały świat imprez (takich, jak np. Międzynarodowy Salon Samochodowy, uchodzący za najważniejszą w Europie wystawę motoryzacyjną organizowaną corocznie w marcu), a także z bogatej infrastruktury hotelowej i gastronomicznej (niestety jednej z najdroższych na świecie, ale uchodzącej za oferującą usługi na najwyższym poziomie w skali światowej), jest też jedną z najpopularniejszych destynacji turystycznych w Szwajcarii, odwiedzaną rocznie przez miliony gości z całego świata.

Symbolem Genewy jest słynna fontanna, Jet d'Eau, uchodząca za najwyższą fontannę świata. Fontanna stoi niemal w środku genewskiej redy, na końcu mola zwanego Jetée des Eaux Vives, na które można wejść z Quai Gustave-Ador. Jednym z najpopularniejszych w Genewie miejsc spotkań i spacerów jest Jardin Anglais - park publiczny nad Jeziorem Genewskim. W pobliżu zachodniego krańca ogrodu uwagę turystów zwracaja: Monument National, wzniesiony w 1869 roku pomnik upamiętniający przystąpienie w 1815 roku Genewy do Konfederacji Szwajcarskiej, oraz słynny zegar kwiatowy, składający się z ośmiu tarcz, z najdłuższą wskazówką o długości 2,5 m, regulowany z satelity, udekorowany tysiącami kwiatów i krzewów, zmienianymi przez ogrodników w zależności od pory roku (co prowadzi do spektakularnych zmian kolorów całej konstrukcji).

Most Mont-Blanc (Pont du Mont-Blanc), zaczynający się w pobliżu zegara,jest jednym z najważniejszych mostów Genewy, łączącym główne arterie komunikacyjne obu części miasta, a z punktu widzenia turysty - jednym z najbardziej interesujących miejsc w Genewie, ponieważ rozciągają się stąd wspaniałe widoki na miasto i na Jezioro Genewskie (w szczególności na Jet d'Eau). Na prawym brzegu Rodanu most Mont-Blanc doprowadza do skrzyżowania Quai des Bergues, Rue du Mont-Blanc i Quai du Mont-Blanc. Przy Quai du Mont-Blanc, nabrzeżu biegnącym od tego skrzyżowania na północny wschód, warto zwrócić uwagę na otoczony luksusowymi hotelami Square des Alpes, ze stojącym od strony Quai du Mont-Blanc, powstałym w 1879 roku pomnikiem (Monument Brunswick) księcia Karola II Brunschwickiego (1804-1873), wzorowanym na słynnych gotyckich grobowcach Scaligerich we włoskiej Weronie. Jeśli natomiast od skrzyżowania Quai des Bergues, Rue du Mont-Blanc i Quai du Mont-Blanc, pójdzie się w lewo, bulwarem zwanym Quai des Bergues, dojdzie się po paru minutach do następnego mostu, Pont des Berges, dostępnego tylko dla pieszych, z którego kładką można przejść na wyspę znaną jako Île Rousseau (zwaną tak od nazwiska Jeana-Jacquesa Rousseau), na której w 1834 roku postawiono tu pomnik filozofa.

Drugim, obok okolic południowo-zachodniego krańca Jeziora Genewskiego, najbardziej interesującym i najczęściej odwiedzanym przez turystów rejonem Genewy jest położone na niewysokim wzgórzu Stare Miasto, z placem zwanym Place du Bourg-de-Four i katedrą (Cathédrale Saint-Pierre).

Katedra genewska stoi w najwyższym punkcie miasta, w pobliżu miejsca, gdzie znajdowało się centrum osady rzymskiej i gdzie stały wcześniej wzniesione świątynie chrześcijańskie, w tym pierwsza katedra, zbudowana w IV wieku. Początki dzisiejszej świątyni sięgają XII wieku. Pierwszy etap budowy trwał od 1160 do 1230 roku, a zakończenie moża datować na koniec XIII wieku. W następnych dwóch stuleciach katedra była jeszcze wielokrotnie przebudowywana, zaś klasycystyczny portal dodano dopiero w XVIII wieku. Początkowo była to katedra katolicka; w 1535 roku stała się (i pozostaje do dzisiaj) głównym kościołem protestanckim Genewy.

Za główny plac Starego Miasta uchodzi Place du Bourg-de-Four, o nieregularnym kształcie, położony w miejscu, gdzie w czasach rzymskich znajdowało się forum, a w Średniowieczu miejsce targowe. Południowa część placu daje początek Rue de l'Hôtel-de-Ville, ulicy, którą po kilku minutach dochodzi się do ratusza (Hôtel de Ville), obecnej siedziby władz kantonu, z renesansową fasadą i wewnętrznym dziedzińcem. Naprzeciwko ratusza, na rogu Rue de l'Hôtel-de-Ville oraz Rue du Puits-Saint-Pierre stoi budynek zwany Starym Arsenałem (Ancien Arsenal), dawny spichlerz, w XVIII wieku magazyn broni, a nieco dalej, ale po przeciwnej stronie Rue du Puits-Saint-Pierre, pod numerem 6, stoi Maison Tavel, najstarszy prywatny budynek Genewy, z gotycką fasadą i wieżą (wzmiankowany w dokumentach już na początku XIV wieku), w którym dziś mieści się muzeum historyczne - Musée du Vieux Genève, poświęcone dziejom miasta od XIV do XIX wieku.

U stóp wzgórza, na którym leży Stare Miasto, od jego południowo-zachodniej strony, rozciąga się spory park (niegdyś pierwszy ogród botaniczny w Genewie) - tzw. Parc des Bastions, którego główną atrakcją jest wbudowany w część dawnych fortyfikacji miejskich, monumentalny Pomnik Reformacji (Mur des Réformateurs). Od strony północno-zachodniej z parkiem sąsiaduje Place de Neuve (zwany też Place Neuve), jeden z najważniejszych placów miasta, ze stojącym na środku placu konnym posągiem generała Dufoura, otoczony ważnymi genewskimi instytucjami kultury, z których jedną jest słynne Musée Rath, pierwsze genewskie muzeum poświęcone sztukom pięknym, zbudowane w latach 1824-1826. Musée Rath, od 1851 roku stanowiące własność miasta, organizuje tylko wystawy czasowe (choć początkowo eksponowane tu były też zgromadzone zbiory stałe), zaś rolę głównego muzeum genewskiego przejęło Musée d'Art et d'Histoire, otwarte w 1910 roku. Dziś to właśnie muzeum, stanowiące wraz z Musée Rath oraz wspomnianym wyżej muzeum historycznym mieszczącym się w Maison Tavel, tworzy największy zespół muzealny w Szwajcarii (Les Musées d'art et d'histoire - MAH), z bogatymi zbiorami archeologicznymi i kolekcją dzieł sztuki starożytnego Egiptu, Grecji i Rzymu, galerią malarstwa od Renesansu do współczesności, a także działem sztuki użytkowej.

Trzecim - obok bulwarów nad Jeziorem Genewskim i Starego Miasta - najczęściej odwiedzanym przez turystów rejonem Genewy są północne dzielnice miasta, z kilkoma parkami, w tym ze słynnym ogrodem botanicznym (Jardin Botanique). Turyści, dla których Genewa jest przede wszystkim siedzibą ważnych instytucji międzynarodowych, w tym właśnie rejonie znajdą Pałac Narodów (Palais des Nations) - budynek, który w latach 1929-1936 był siedzibą Ligi Narodów, a od 1946 roku jest siedzibą europejskiego biura ONZ, a także pobliskie muzeum organizacji Czerwonego Krzyża (Le Musée international de la Croix-Rouge et du Croissant-Rouge.





Nyon - to miasto (ok. 20 tys. mieszkańców) położone nad Jeziorem Genewskim, w kantonie Vaud, ok. 25 km na północny wschód od Genewy, 42 km na południowy zachód od Lozanny, stolicy kantonu. Stolica dystryktu Nyon. W Starożytności jedna z ważniejszych kolonii rzymskich w regionie, dziś niewielkie, ale szybko rozwijające się miasto z kilkoma interesującymi zabytkami i muzeami.

Za najważniejsze atrakcje turystyczne Nyonu uważa się pozostałości z czasów rzymskich (fragmenty amfiteatru i fragmenty akweduktu) oraz trzy muzea: Muzeum historyczne i muzeum porcelany (Musée historique et des porcelaines de Nyon), mieszczące się w zamku (Château de Nyon) z XII wieku, poźniej przebudowanego, Muzeum Jeziora Genewskiego (Musée du Léman) poświęcone wszystkiemu, co w jakikolwiek sposób wiąże się z Jeziorem Genewskim i historią regionu, i Muzeum Rzymskie (Musée Romain), z bogatymi zbiorami eksponatów - głównie przedmiotów użytkowych, narzędzi, itp. - z czasów rzymskich, a także kościół znany jako Le Temple de Nyon.





Morges - to miasto (ok. 15 tys. mieszkańców) nad Jeziorem Genewskim, położone w kantonie Vaud, ok. 13,5 km na południowy wschód od Lozanny, stolicy kantonu, 52 km na północny wschód od Genewy. Stolica dystryktu Morges. Za największą atrakcję turystyczną Morges uchodzi słynny Festiwal Tulipanów - Fête de la tulipe - organizowany corocznie w kwietniu i w pierwszej połowie maja, gdy w wielu miejscach Morges można podziwiać setki tysięcy kwiatów tulipanów różnych odmian. Festiwal w Morges, przyciągający każdego roku ponad 100 tys. gości, uważany jest za największą ekspozycję tego typu w Szwajcarii. Na jesieni atrakcję stanowią rozmaite imprezy związane z winobraniem - jako że Morges jest otoczone winnicami należącymi do jednego z dwóch głównych regionów winiarskich nad Jeziorem Genewskim, zwanym La Côte (na zachód od Lozanny).

Warto też w Morges pospacerować nad Jeziorem Genewskim (piękne widoki na jezioro i Alpy francuskie na przeciwległym, południowym brzegu), a także zwiedzić widoczny na zdjęciu zamek, Château de Morges, w którym mieszczę się dziś trzy muzea: kantonalne muzeum wojskowe (Musée militaire vaudois), Muzeum Artylerii (Musée de l'artillerie) i Szwajcarskie Muzeum Figurek Historycznych (Musée suisse de la figurine historique).





Lozanna [Lausanne] - to miasto (ok. 140 tys. mieszkańców) we francuskojęzycznej części Szwajcarii, położone na północnym brzegu Jeziora Genewskiego, między znanymi szwajcarskimi regionami winiarskimi La Côte (na zachód od miasta) i Lavaux (na wschód od miasta), 104 km na południowy zachód od Berna i 64 km na północny wschód od Genewy. Stolica kantonu Vaud, ważny węzeł komunikacyjny. Lozanna jest czwartym (po Zurychu, Genewie i Bazylei) pod względem liczby mieszkańców miastem Szwajcarii, drugim najważniejszym (po Genewie) ośrodkiem intelektualnym, gospodarczym i kulturalnym Romandii i znanym ośrodkiem turystycznym. Głównym zabytkiem Lozanny jest ukończona w 1275 roku katedra Notre-Dame, uważana za jedno z najwybitniejszych dzieł architektury gotyckiej w Szwajcarii. Lozanna jest znana również jako siedziba Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego.

Lozanna leży na zboczu wznoszącym się od nabrzeżnej dzielnicy Ouchy (niegdyś wioski rybackiej), poprzez stare miasto (La Cité) , do wysokości ok. 500 m ponad lustrem wody Jeziora Genewskiego. Teren, na którym leżą centralne dzielnice Lozanny, jest dość urozmaicony - tworzą go trzy wzgórza, la Cité, le Bourg i Saint-Laurent, oddzielone od siebie wąwozami, którymi niegdyś płynęły niewielkie rzeki (dziś zasypane), a połączone mostami, z których jednym z ważniejszych jest Grand-Pont. Centrum miasta stanowią okolice placów, Place de la Palud, Place de la Riponne i Place Saint-François.

Za główny zabytek Lozanny uchodzi katedra - La cathédrale Notre-Dame de Lausanne, zbudowana na pozostałościach fundamentach rzymskiego castrum i późniejszych bazylik, karolińskiej i romańskiej, w latach 1170-1230. Ukończona w 1275 roku, została konsekrowana przez papieża Grzegorza X w obecności cesarza Rudolfa I Habsburga. Od czasów reformacji jest kościołem protestanckim.

Na północ od katedry, przy placu zwanym Place du Château, stoi tzw. Château Saint-Maire, zbudowany w latach 1400-1430. Do 1536 roku była to siedziba biskupów, później, po zdobyciu miasta przez Berno, siedziba nowych władz - aż do 1798 roku, gdy wkroczyli do Lozanny Francuzi. Późnogotycki budynek, odrestaurowany na przełomie XVIII i XIX wieku, jest dziś własnością kantonu Vaud i siedzibą jego władz.

W dwóch budynkach stojących na południe od katedry mieszczą się dwa interesujące muzea: muzeum historyczne (Musée historique de Lausanne), mieszczące się w budynku, który był siedzibą biskupstwa, zanim zbudowano Château Saint-Maire, oraz MUDAC - Musée de Design et d'arts Appliqués Contemporains, muzeum wzornictwa i sztuki użytkowej (rzeźby, ceramika, szkło, biżuteria, grafika, itp.).

Place de la Palud jest otoczony budynkami pochodzącymi w większości z XVIII i XIX wieku. Od strony południowej (dokładniej, od strony południowo-zachodniej) wznosi się ratusz z niewysoką wieżą zegarową, zbudowany w latach 1673-1675, pełniący kiedyś rolę ośrodka politycznego, ale też hali handlowej oraz punktu obserwacyjnego z dzwonem ostrzegającym przed niebezpieczeństwem. Blisko wschodniego krańca placu stoi fontanna (Fontaine de la Justice), jedna z ponad 300 istniejących w mieście; tu zaczyna się też uliczka zwana Escaliers du Marché, z drewnianymi krytymi schodami prowadzącym w stronę katedry.

Na północ od Place de la Palud, w odległości kilku minut spacerem, leży duży plac, zwany Place de la Riponne, którego południowo-wschodnią pierzeję stanowi pałac znany jako Palais de Rumine - zbudowany w 1896 roku w stylu neorenesansu florenckiego według projektu architekta z Lyonu, Gasparda Andrégo. Mieszczą się tu dziś muzea - m.in. kantonalne muzeum sztuki (Musée cantonal des beaux-arts) oraz muzeum archeologiczne i historyczne (Musée cantonal d'archéologie et d'histoire).

Do ważniejszych zabytków Lozanny należą też kościół Saint-Laurent, zbudowany w latach 1716-1719 na fundamentach wcześniej tu istniejącego kościoła, katolicka bazylika Notre-Dame du Valentin oraz kościół Saint-François z XII-XIII wieku, stojący przy placu św. Franciszka (Place Saint-François, jednym z najważniejszych węzłów komunikacji miejskiej w Lozannie (przebiegają tędy trasy większości autobusów) i jednym z najbardziej ruchliwych miejsc w mieście, z licznymi restauracjami i sklepami (na wschód biegnie stąd Rue de Bourg, jedna z głównych ulic handlowych Lozanny).





Vevey- to miasto i gmina (ok. 20 tys. mieszkańców) w kantonie Vaud, położone na północnym brzegu Jeziora Genewskiego, na wysokości 383 m n.p.m., 90 km na północny wschód od Genewy, 20 km na południowy wschód od stolicy kantonu, Lozanny. Stolica dystryktu Riviera-Pays-d'Enhaut. Jedna z najbardziej znanych miejscowości wypoczynkowych na Riwierze Szwajcarskiej, słynąca z pięknego położenia, łagodnego klimatu, snobistycznej atmosfery, interesujących muzeów, a także licznych imprez (koncertów, festiwali, widowisk, różnego rodzaju targów, itp.), odwiedzana co najmniej od połowy XIX wieku przez wybitnych przedstawicieli europejskich elit artystycznych.

Vevey leży na północnym brzegu Jeziora Genewskiego, blisko jego wschodniego krańca. Dzięki autostradzie 9 i położeniu w pobliżu połączenia tej autostrady z autostradą 12 Vevey ma wygodne połączenia drogowe z każdym rejonem Szwajcarii. Ma też doskonałe połączenie kolejowe ze wszystkimi miejscowościami położonymi nad Jeziorem Genewskim, od Genewy na jego południowo zachodnim krańcu do Villeneuve na krańcu wschodnim, a także w stronę Berna. Między Vevey a Villeneuve kursuje linia trolejbusowa (którą można np. szybko i wygodnie dojechać z Vevey do Muzeum Gier w La Tour-de-Peilz albo do zamku Chillon, położonej między Montreux a Villeneuve jednej z największych atrakcji turystycznych w regionie. Należy też pamiętać o statkach regularnej żeglugi pasażerskiej i statkach wycieczkowych pływających po Jeziorze Genewskim.

Za centrum Vevey uważany jest rynek, Grande Place. Od północnej strony stoi charakterystyczny budynek znany jako La Grenette, otoczona kilkunastoma marmurowymi kolumnami dawna hala zbożowa, zbudowana w 1803 roku w neoklasycznym stylu według projektu architekta z Lozanny Jeana–Abrahama Fraisse'a (dziś mieści się tu lokalne biuro informacji turystycznej). Od strony zachodniej przy Grande Place stoi jeden z ważniejszych zabytków Vevey, tzw. Château de l'Aile, od lat remontowany i przebudowywany.

Warto, będąc w Vevey, pamiętać o trzech głównych kościołach miasta: protestanckim kościele św. Martina (Saint-Martin), zbudowanym w XI wieku jako pierwszy kościół katolicki w Vevey, w XIII wieku częściowo przebudowanym w stylu gotyckim, a po zajęciu miasta przez Berno przekształconym w kościół protestancki, katolickim kościele Notre-Dame de l'Annonciation de la Vierge (lub Église Notre-Dame de Vevey) z XIX wieku i katolicki kościół Notre-Dame i prawosławnej cerkwi św. Barbary, zbudowanej w latach 70. XIX wieku dla licznych Rosjan stale mieszkających wówczas w Vevey lub przyjeżdżających tu na wakacje.





Montreux - to miasto (ok. 25 tys. mieszkańców) i elitarny kurort w Szwajcarii, położony u stóp Alp w kantonie Vaud, w dystrykcie Riviera-Pays-d'Enhaut, niedaleko wschodniego krańca Jeziora Genewskiego, ok. 90 km na północny wschód od Genewy, 30 km od Lozanny, stolicy kantonu, i 7 km od Vevey, stolicy dystryktu. Montreux, znane od początków XX wieku jako miejscowość turystyczna, słynąca z łagodnego klimatu oraz pięknych widoków na Jezioro Genewskie i jego otoczenie, jest również dziś jednym z najważniejszych kurortów "Riwiery szwajcarskiej" (Riviera vaudoise), odwiedzanym przez lepiej sytuowanych gości z całego świata.

Montreux jest położone w centrum "Riwiery szwajcarskiej" - szwajcarskiego odcinka wybrzeża Jeziora Genewskiego rozciągającego się od miejscowości Corseaux (na północny zachód od Vevey) do Villeneuve (na wschodnim krańcu jeziora). Dzisiejsze Montreux, znane pod tą nazwą od pierwszych lat 60. XX wieku, obejmuje dwie miejscowości znane wcześniej jako Le Châtelard i Les Planches i składa się z parudziesięciu dzielnic położonych nad Jeziorem Genewskim, na wysokości nieco ponad poziomem lustra wody, 372 m n.p.m., oraz na opadających ku wybrzeżu zboczach Alp, z najwyższym punktem gminy, który stanowi szczyt Cape au Moine, na wysokości 1941 m n.p.m.

Na przełomie XIX i XX wieku główną gałęzią gospodarki rejonu Montreux (wówczas składającego się z trzech formalnie niezależnych miejscowości - Le Châtelard, Les Planches i Veytaux, z których dwie pierwsze w drugiej połowie XX wieku połączyły się tworząc dzisiejsze Montreux - biorące nazwę od łacińskiego "Monasterium") stała się turystyka. W pierwszym okresie przeważali turyści angielscy, urzeczeni łagodnym klimatem Montreux i niezrównanymi widokami na Jezioro Genewskie i jego alpejskie otoczenie; wkrótce potem miejscowość, z intensywnie rozbudowywaną infrastrukturą turystyczną przeznaczoną w większości dla bogatych i bardzo bogatych gości, stała się jednym z najpopularniejszych kurortów szwajcarskich odwiedzanych przez arystokrację i przedstawicieli elit finansowych Europy, ale także przez intelektualistów, pisarzy i artystów z całego świata.

Główną arterią komunikacyjną Montreux jest biegnąca wzdłuż brzegu Jeziora Genewskiego (chwilami tuż nad wodą, na innych odcinkach nieco dalej od brzegu) droga 9, nosząca na różnych odcinkach różne nazwy: w Clarens - Rue du Lac, dalej na południowy wschód - Grand' Rue, następnie Avenue de la Riviera, w Territet - Avenue de Chillon. Za główny plac miasta uchodzi Place du Marché, w pobliżu którego zaczyna się bodaj najpiękniejszy w Montreux i najchętniej uczęszczany odcinek długiej promenady nadbrzeżnej - noszącej najpierw nazwę Quai de la Rouvenaz, potem Quai Ernest Ansermet (od nazwiska wybitnego szwajcarskiego dyrygenta, kompozytora i teoretyka muzyki, założyciela Orchestre de la Suisse Romande, Ernesta Ansermeta, urodzonego w 1883 roku w Vevey, zmarłego w 1969 roku w Genewie), wreszcie, aż do przystani Territet - Quai des Fleurs.

Szczególny klimat Montreux i okolic oraz widoki na Jezioro Genewskie ze wspomnianej przed chwilą promenady, zwłaszcza z Quai des Fleurs, są dziś, podobnie jak dawniej, bodaj głównymi czynnikami stanowiącymi o atrakcyjności miasta.

Wielu turystów przyciągają do Montreux odbywające się tu imorezy kulturalne, Najważniejszymi są dwa festiwale muzyczne: festiwal muzyki klasycznej - Le Septembre musical de Montreux - odbywający się od 1946 roku na przełomie sierpnia i września głównie w Montreux i Vevey, oraz festiwal jazzowy - Montreux Jazz Festival (dawniej znany jako Festival de Jazz Montreux, a następnie jako Festival International de Jazz Montreux), odbywający się corocznie w lipcu od 1967 roku. Ten drugi uważany jest za jeden z najważniejszych festiwali jazzowych w skali światowej.





Zamek Chillon (Château de Chillon) - to średniowieczny zamek obronny położony w Szwajcarii, w kantonie Vaud, 104 km na północny wschód od Genewy i 40 km na południowy wschód od stolicy kantonu, Lozanny. Zamek stoi nad Jeziorem Genewskim, na skalistej wysepce tuż przy brzegu jeziora między Montreux a Villeneuve. Od XII wieku będący główną twierdzą i rezydencją dynastii sabaudzkiej, w 1536 roku zdobyty przez Berneńczyków i do końca XVIII wieku pozostający w ich rękach, obecnie stanowiący własność kantonu Vaud, w XIX i XX wieku starannie odrestaurowany, uchodzi za jedną z największych atrakcji turystycznych Szwajcarii.

Skała, na której stoi zamek, leży w miejscu pozwlającym kontrolować stosunkowo wąskie przejście między Alpami a Jeziorem Genewskim na jednym z głównych szlaków łączących północ Europy z południem przez przełęcz zwaną dziś Wielka Przełęcz św. Bernarda - toteż już w Starożytności, co najmniej od czasów rzymskich, tworzono tu pierwsze umocnienia. W Średniowieczu fortyfikacje, pozostające początkowo pod kontrolą biskupów Sionu, zostały znacznie rozbudowane, zwłaszcza w IX, X i XI wieku.

W XII wieku zamek i okolice znalazły się pod kontrolą rodziny sabaudzkiej (najstarsze zaświadczające o tym wzmianki pochodzą z 1150 roku), pozostając w rękach hrabiów, a potem książąt Sabaudii do 1536 roku. Sabaudczycy, zwłaszcza w XIII wieku, znacznie rozbudowali twierdzę, znaną wówczas pod nazwą Castrum Quilonis, przekształcając ją w duży kompleks architektoniczny, obejmujący część rezydencjalną (od strony zachodniej i północno-zachodniej), fortyfikacje (od strony wschodniej), zabudowania pozostające do dyspozycji kasztelana i budynki gospodarcze (od strony południowo-zachodniej), a także rozbudowane podziemia, służące początkowo głównie jako magazyny, poźniej także jako więzienie.

Bodaj najsłynniejszym więźniem stał się François Bonivard [lub: Bonnivard] (1496-1570), genewski duchowny, przeor klasztoru świętego Wiktora, który sprzeciwił się próbom podporządkowania Genewy władzy Karola III Dobrego, księcia Sabaudii w latach 1504–1553. Więziony przez Sabaudczyków w latach 15919-1521 w Gex, uwolniony, został ponownie uwięziony w 1530 roku i podobno przykuty na kilka lat do jednego z filarów podziemi zamku Chillon. Losy Bonivarda, opisane w poemacie Więzień Chillonu przez George'a Gordona Byrona, który podczas podróży do Szwjacarii w 1816 roku zwiedzał zamek, stały się jednym z ważnych czynników późniejszego szybko rosnącego zainteresowania zamkiem Chillon jako jedną z największych atrakcji turystycznych Szwajcarii.

Sabaudzka epoka zamku Chillon skończyła się, jak wspomniano, w roku 1536 roku, wkrótce po tym, jak do Lozanny przybył Wilhelm Farel (1489-1565), wybitny francuski kaznodzieja protestancki. Lozanna została wówczas zajęta przez wojska Berna (wspomagane przez Genewę), które już wcześniej przyjęło reformację; w tym samym roku Berneńczycy zdobyli zamek Chillon (m.in. uwalniając Bonivarda). Panowanie Berna nad Lozanną oraz całym regionem dzisiejszego kantonu Vaud trwało do końca XVIII wieku, gdy po wkroczeniu wojsk napoleońskich region najpierw odzyskał formalną niezależność (pozostając jednak w strefie wpływów Francji), by niedługo potem, w 1803 roku, stać się, jako niezależny kanton, częścią Szwajcarii. W czasach berneńskich zamek pełnił rolę fortecy, arsenału i więzienia.

W 1803 roku zamek stał się własnością kantonu Vaud. Przez pewien czas służył, podobnie jak w poprzednim okresie, jako kompleks obejmujący składy towarów, arsenał, archiwa, itp., także więzienie wojskowe. W 1891 roku zamek został uznany za zabytek. Podjęto wówczas oparte na archiwalnej dokumentacji niezwykle staranne prace konserwatorskie i restauratorskie, według nowatorskich reguł, które później stały się kanonem obowiązującym w wielu innych podobnych przedsięwzięciach (szczególną rolę odegrał tu żyjący w latach 1862-1936 lozański archeolog i historyk sztuki, Albert Naef). Dziś zamek Chillon jest jedną z największych atrakcji turystycznych Szwajcarii; wybierając się tam, warto przygotować się do wizyty zaglądając na oficjalną stronę zamku, ➤ www.chillon.ch.















Évian-les-Bains - to miejscowość (znana dawniej jako Évian) oraz gmina (ok. 8,5 tys. mieszkańców) we Francji, w regionie Rodan-Alpy, w departamencie Górna Sabaudia, położona nad Jeziorem Genewskim, u podnóża Prealp Sabaudzkich, 45 km na północny wschód od Genewy, 203 km na północny wschód od Lyonu, 186 km od Grenoble, 131 km od Chambéry, 10 km na wschód od Thonon-les-Bains, niegdyś stolicy historycznego regionu Chablais. Uzdrowisko (słynna woda mineralna Évian) i popularna miejscowość wypoczynkowa, do końca XVIII wieku mało znana (mimo że od dawna wiedziano o istnieniu na jej terenie źródeł wód podziemnych), ale już w połowie XIX wieku szeroko znana i popularna. Na przełomie XIX i XX wieku Évian uchodziło za jedną z najbardziej elitarnych miejscowości wypoczynkowych w Europie, utrzymując tę renomę również po pierwszej wojnie światowej. W luksusowych hotelach, takich jak Hotel Royal czy Hilton, zatrzymywali się przedstawiciele elit - np., z jednej strony, królowie angielscy Edward VII i Jerzy V, zaś z drugiej - m.in. Marcel Proust czy hrabina Anna-Élisabeth de Noailles.

Po drugiej wojnie światowej sława Évian-les-Bains nieco przygasła, choć jest dziś wciąż raczej elitarną miejscowością wypoczynkową niż popularnym kurortem obsługującym masowy ruch turystyczny.

Za główną atrakcję miasta uważa się kasyno, położone na zachód od portu (Casino d'Evian. Nieco bliżej portu, ale na południowy wschód, przy Place de la Libération, znajduje się kompleks Thermes d'Évian. Kto nie wybiera się do kasyna ani nie chce korzystać z usług Thermes d'Évian (jedno i drugie raczej nie będzie odpowiednie dla osób dysponujących ograniczonym budżetem), może spędzić czas na promenadzie nadbrzeżnej - biegnącej wzdłuż (od wschodu) Quai Paul Léger, Quai Baron de Blonay i Quai Général Dupas, podziwiając widoki na Jezioro Genewskie, przeciwległy, szwajcarski brzeg i otaczające góry.





Thonon-les-Bains - to miejscowość we Francji, w regionie Rodan-Alpy, w departamencie Górna Sabaudia, położona na południowym brzegu Jeziora Genewskiego, na północ od masywu górskiego Chablais będącego częścią Prealp Sabaudzkich, 35 km na północny wschód od Genewy, 10 km na zachód od Évian-les-Bains i 27 km od granicy ze Szwajcarią w Saint-Gingolph. Niegdyś jedno z ważniejszych miast Sabaudii, stolica historycznego regionu Chablais, dziś ośrodek przemysłowy, port śródlądowy, uzdrowisko i popularna miejscowość wypoczynkowa.

Centrum miasta, częściowo wyłączone z ruchu samochodów, skupione wokół Grande Rue, leży na wysokości 431 m n.p.m., kilkadziesiąt metrów nad poziomem lustra wody Jeziora Genewskiego.

Nad samym Jeziorem Genewskim leży dzielnica Rives, kiedyś osada rybacka i przedmieście Thonon. Dziś atrakcją dla turystów jest port jachtowy oraz przystań dla statków pływających na Jeziorze Genewskim, w tym statków wycieczkowych. Z centrum miasta do Rives jeżdzi Funiculaire de Thonon-les-Bains, szynowa kolej linowo-terenowa (długość trasy wynosi 243 m, a deniwelacja 46 m), zbudowana w 1888 roku, później dwukrotnie modernizowana (w 1951 i w 1989 roku), obecnie całkowicie zautomtyzowana i stanowiąca sama przez się atrakcję dla wielu turystów. Z Rives wzdłuż Quai de Ripaille prowadzi popularna promenada, prowadząca do płatnej plaży miejskiej, Plage Municipale. Dalej są jeszcze dwie plaże, Plage de la Pinède i Plage de Saint-Disdille; ta ostatnia położona już niedaleko ujścia rzeki Dranse (rezerwat przyrody, ścieżka piesza) i drugiej mariny w Thonon, znanej jako Port de Ripaille, zbudowanej w latach 80. XX wieku.

Thonon-les-Bains jest uzdrowiskiem. lecznicze działanie tutejszych term - Valvital-Thermes de Thonon-les-Bains - ma być związane z właściwościami wód mineralnych, znanych od XVI wieku (polecanych m.in. przez działającego w Sabaudii św. Franciszka Salezego), i oficjalnie uznanych jako "eau minérale naturelle" w 1864 roku.