Ortisei / Sankt Ulrich in Gröden

Ortisei (nazwa niemiecka: St. Ulrich in Gröden, nazwa w języku ladyńskim: Urtijëi) - to miejscowość i gmina (ok. 4,7 tys. mieszkańców) w północnych Włoszech, położona w Dolomitach na wysokości 1236 m n.p.m. w dolinie Val Gardena, w prowincji Bolzano, w regionie Trydent-Górna Adyga, 66 km od Cortiny d'Ampezzo , 36 km na wschód od Bolzano , 93 km na północny wschód od Trydentu (➤ mapka)(➤ mapka). Popularna miejscowość turystyczna i stacja narciarska, z rozbudowaną bazą noclegową, gastronomiczną i sportowo-rekreacyjną.

Ortisei / Sankt Ulrich jest największą z trzech miejscowości położonych w dolinie Val Gardena - dwie pozostałe to Selva di Val Garena / Wolkenstein in Gröden i Santa Cristina Valgardena / St. Christina in Gröden.

Od XVII wieku, podobnie jak cała dolina Val Gardena, Ortisei było ośrodkiem przemysłu drzewnego. Od połowy XIX wieku główną rolę w regionie zaczęła odgrywać turystyka, między innymi dzięki temu, że powstały dobre połączenia drogowe z sąsiednimi dolinami.

Dziś Ortisei jest całoroczną miejscowością turystyczną: w lecie może być bazą wypadową do wycieczek pieszych, w zimie jest popularnym ośrodkiem narciarskim, z trasami położonymi w bezpośrednim sąsiedztwie miejscowości, ale także z łatwym dojazdem do sąsiedniej miejscowości, Santa Cristona Valgardena, oraz położonej jeszcze nieco dalej na wschód Selvy i tras narciarskich należących do słynnej okrężnej trasy narciarskiej znanej jako Sella Ronda (zob. Passo Sella.

• Warto wiedzieć, że Ortisei jest jedną z kilkunastu miejscowości zaliczanych do Ladinii - rejonu zamieszkałego przez Ladynów, rdzenną ludność Dolomitów posługującą się reliktowymi dialektami języka retoromańskiego (ok. 85% mieszkańców Ortisei deklaruje, że język ladyński jest ich językiem ojczystym); zob. Cortina d'Ampezzo: "Ladinia".
• Warto też wiedzieć, że cała dolina Val Gardena od dawna, w każdym razie od XVII wieku, jest rejonem znanym z przemysłu drzewnego; od XIX wieku produkowane są tu masowo rzeźbione w drewnie ołtarze, posągi, itp. na potrzeby kościołów, ale także drewniane zabawki. Dzieła artystów z Val Gardena można podziwiać m.in. w kościele parafialnym oraz w muzeum regionalnym - Museum Gherdëina .